آسیب شناسی فرهنگی

بسمه تعالی

در روایتی از امام صادق (ع) داریم که نقل می کنند : امام حسین (ع) وارد بر اصحاب خود شدند و فرمودند : ای مردم ! خدایی که یادش بزرگ است ، بندگان خود را برای هیچ منظوری نیافریده است مگر آنکه او را بشناسند ، پس وقتی او را شناختند بندگی او را بکنند و زمانی که بندگی او را کردند احتیاجی به بندگی غیر او نداشته باشند.

از روایت فوق می فهمیم که خلقت انسان یک خلقت هدفمند  است. لذا اولین مرحله هدف خلقت انسان شناخت خداوند یعنی شناخت آفریدگار خود است. چراکه اگر انسان شناختی صحیح از آفریدگار خود نداشته باشد چطور می تواند، آنطور که شایسته است او را بندگی کند – جن و انس را نیافریدیم جز برای اینکه عبادتم کنند- پس اگر خداوند را خوب شناختیم مرحله بعد می شود بندگی خداوند .

بنابراین همه اهداف خلقت انسان در عبودیتش نهفته است ، خداوند نیازی به بندگی ما ندارد ، این ما هستیم که برای رسیدن به سعادت و کمال و اهداف متعالیه خلقت راهی جز عبودیت کامل حق نداریم ، عبودیت کامل وقتی محقق می شود که تمامی شئونات زندگی

انسان مطابق با شریعت الهی تعریف گردد. از سیاست و اقتصاد گرفته تا مسائل فردی و اجتماعی . بنابراین انسان باید عبد خداوند باشد نه اینکه در صدد برای غالب نمودن اراده خود بر اراده حق تعالی برآید.

در طول تاریخ بشریت خداوند با ارسال انبیاء ، خواسته است تا انسان را در تحقق هر چه بهتر و مطلوبتراین هدف بزرگ – عبودیت حق تعالی – یاری رساند. لذاست که مهمترین و اصلی ترین حکمت بعثت انبیای الهی تعلیم و تربیت و تزکیه نفوس انسان ها برای تحقق این آرمان الهی است.

امروزه نیز این اصل اساسی زندگی انسان ها – تعلیم و تربیت و تزکیه نفوس – وظیفه ایست بر دوش همه کسانی که راه و مرام و اهداف متعالیه انبیای الهی را دنبال می کنند.

 اصلی ترین وظیفه یک حکومت دینی نیز این است که مجموعه انسانی خود را تحت تعلیم و تربیت صحیح قرار داده تا انسان های کامل و صالح تربیت شده و هدف خلقت انسان ها محقق شود.

امروزه یکی از بزرگترین و اصلی ترین وظیفه متولیان فرهنگی در سطح حکومت اسلامی نیز برنامه ریزی های دقیق و منظم و کامل برای تربیت تک تک افراد جامعه می باشد .

 در فعالیت های فرهنگی علاوه بر موضوع صحیح بودن اهداف و آرمان ها ، باید روش های درست را نیز دنبال کرد تا آن فعالیت ها و اهداف نتیجه بخش گردند . چراکه بی ثمری فعالیت های فرهنگی از بزرگترین خسارات و آسیب هایی است که یک جامعه را تهدید می کند .

بانظر به آیه« وما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون » جن و انس را خلق نکردیم مگر برای عبودیت و بندگی که هدف خلقت را صرفا عبادت و بندگی می داند اگر همه فعالیت های فرهنگی ما در عرصه های مختلف در این راستا صورت نگیرد زندگی ما را سراسر پوچی و بی معنایی خواهد گرفت.

متأسفانه اصلی ترین مشکل فعالیت ها در مجموعه های فرهنگی ، دنبال نکردن عبودیت مطلق خداوند در راستای اهداف خود است. به عبارتی دیگر در فعالیت های فرهنگی در راستای رسیدن به لقای الهی قدمی برداشته نمی شود و تا زمانی که این مهم مدنظر چنین مجموعه هایی قرار نگیرد، ماشاهد یکسری فعالیت های سطحی زودگذر و خسته کننده و وقت گیر می باشیم که پس از مدتی هم متولیان و هم جامعه هدف دلسرد شده و گاها به طور کلی فعالیت های فرهنگی را رها می کنند.

نتیجتا این که اگه متولیان فرهنگی چه در سطح جامعه و چه دانشگاه ها به دنبال برنامه هایی راهبردی و زیر بنایی نباشند و توان خود را صرف برگزاری یک سری همایش و سمینار و ... بکنند، مسلما نمی توان انتظار داشت که نتیجه های دلخواه و مطلوب عاید شود، چرا که بعضا یک مسئله فرهنگی برای به ثمر رسیدن و نتیجه دار شدن ممکن است حداقل به بیش از ده ها سال وقت لازم داشته باشد و متاسفانه ما می خواهیم در چند جلسه همایش خلاصه شود. نمونه ، اینکه ،در مسائل فرهنگی، چون موضوع عفاف و حجاب زیاد مطرح می شود ، به عنوان مثال می بینیم که فلان دانشکده یا فلان مجموعه فرهنگی همایش عفاف و حجاب برگزار می کند و متاسفانه در این جلسات فقط افرادی که از لحاظ پوشش کامل هستند ، شرکت می کنند و در نهایت یک سخنران صحبت می کند و بعد اعلام پایان همایش، و کمتر شاهد برنامه ای جذاب برای ترغیب افراد غیر محجبه در این جلسات هستیم تا بتوان به کند وکاو دیدگاه ها پرداخت.در موارد دیگر هم گاها بدین صورت عمل می شود.

 بنابراین ، لازم است همه مجموعه های فرهنگی ،به جای فعالیت های مقطعی و سطحی، به دنبال برنامه ها و روش هایی بنیادی و زیربنایی برای اصلاح افکارو نگاه انسان نسبت به مناسبت های زندگی باشند. چرا که اگر افکارو نگاه ها  نسبت به مسائل درست تعریف شود، خیلی از مسائل که امروزه به عنوان معضل از آنها یاد می شود ، دیگر جایگاهی در اجتماع نخواهد داشت.